جنگ اوکراین، چگونه ایران و روسیه را متحد کرد؟

به گزارش خبرگزاری مهر، اندیشکده آمریکایی «شورای آتلانتیک» در گزارشی به بررسی تبعات افزایش تنش بین غرب و روسیه پرداخت؛ تنشی که برایند آن توافقات راهبردی و همکاری چندوجهی تهران – مسکو است. در ادامه خلاصه ای از این گزارش را می خوانیم؛

حمله روسیه به اوکراین، مسکو را در یک وضعیت دشوار و انزوایی فرو برد و در عین حال فرصتی را برای روابط نزدیک تر ایران با این قدرت بزرگ جهانی فراهم ساخت.

آمریکا، اتحادیه اروپا و گروه هفت (G۷) تحریم های شدیدی را علیه روسیه وضع کرده اند. این تحریم‌های تنبیهی چندجانبه، روسیه را در موقعیتی مشابه ایران قرار داده است؛ کشوری که تجربه کافی برای دور زدن تحریم ها و رهایی از اثرات زیانبار آن دارد.

از ابتدای بحران اوکراین، ایران تهاجم روسیه را پاسخی مشروع به نگرانی‌های امنیتی کرملین دانسته که از اقدامات ایالات متحده و ناتو ناشی می شود. دولت جدید ابراهیم رئیسی نیز سیاست خارجی عملگرایانه مسکو را مورد تحسین قرار می دهد.

سران جمهوری اسلامی ایران با عنایت به خصومت بلندمدت بین ایران و آمریکا و نیز شکست توافق هسته ای سال ۲۰۱۵، از صبر استراتژیک خسته و برای ادغام مجدد به جامعه بین‌المللی، قاطع‌تر شده‌اند.

«علی اکبر ولایتی» مشاور باسابقه رهبر معظم انقلاب اسلامی در حوزه سیاست خارجی در ۲۲ ژوئیه اظهار کرد که تهران به جای تلاش برای مماشات و سازش با غرب، باید برای حمایت و همسویی استراتژیک به روسیه روی آورد. ولایتی خاطرنشان کرد: روسیه سابقه قوی در حمایت از جمهوری اسلامی دارد.

سران و مقامات سیاسی جمهوری اسلامی ایران بر این باورند که حمله روسیه به اوکراین می تواند ساختار نظام بین الملل را به گونه ای متزلزل کند که در نهایت منافع ملی ایران تامین شود.

خروج آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸ از سوی دولت دونالد ترامپ باعث شد بسیاری از مقامات ایرانی به این نتیجه برسند که لغو تحریم‌های اقتصادی علیه ایران به طوری که عادی سازی بلندمدت روابط تجاری را با سایر کشورها تضمین کند، غیرممکن است.

در نتیجه مسئولان جمهوری اسلامی ایران به جای پرداختن به توافق، خنثی سازی تحریم ها را سرلوحه کار خود قرار داده اند؛ موضوعی که مستلزم گسترش روابط با سایر کشورهای تحریم شده است تا تضمینی برای تجارت خارجی باشد.

اعمال تحریم‌های شدید علیه روسیه می‌تواند فرصت‌های بزرگی را برای اقتصاد ایران باز کند، همانطور که توافق مسکو و تهران برای جایگزینی سوئیفت با سیستم‌های پیام‌رسان مالی داخلی از این واقعیت پرده برداشت و نشان داد که ایران و روسیه اکنون می توانند برای جبران زیان ناشی از تحریم ها، تجارت خود را تقویت کنند.

به گفته «جواد اوجی» وزیر نفت ایران و رئیس کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه، حجم تجارت بین ۲ کشور در سال ۲۰۲۲ به میزان قابل توجهی افزایش یافته و در صدد است تا به سطح ۴۰ میلیارد دلار برسد. این در حالی است که حجم تجارت فی مابین در سال ۲۰۲۱ حدود ۴ میلیارد دلار برآورد می شد.

گزارش های اخیر در خصوص گسترش همکاری های نظامی ۲ کشور از روابط دوجانبه در حال رسیدن به سطح جدید نشان دارد. علاوه بر این، روسیه در ۹ آگوست یک ماهواره اطلاعاتی ایران را از قزاقستان به مدار زمین پرتاب کرد. پارسال هم سران تهران و مسکو بر یک قرارداد همکاری ۲۰ ساله توافق کردند.

در مجموع، ، تشدید تنش ها بین غرب و روسیه به ایران این فرصت را می دهد تا ضمن تامین حداکثری منافع، برنامه های سیاسی، اقتصادی و نظامی خود را پیش ببرد.